De wereld verandert razendsnel en dat heeft op onze branche misschien nog wel meer impact dan op andere branches. De vraag naar duurzame brandstofoplossingen neemt toe en alternatieve brandstoffen dienen zich massaal aan. Maar welke alternatieven bieden de meeste kansen? Wat zijn de mogelijkheden? Dit keer aan het woord: Bart Somers. Hij is universitair hoofddocent bij de faculteit Werktuigbouw aan de TU Eindhoven en verbonden aan het Zero Emission Lab. Volgens hem kunnen verbrandingsmotoren bijdragen aan de klimaatdoelstellingen.

Dankzij het dieselschandaal van Volkswagen heeft het imago van diesel een dieptepunt bereikt. Maar volgens Bart Somers hebben we juist zelfontbrandingsmotoren nodig om de klimaatdoelstellingen te behalen. Met het Zero Emission Lab doet hij onderzoek naar schone verbranding in dieselachtige motoren. Hij staat onafhankelijk in de strijd; bij het behalen van zijn doctors-titel legde hij daar zelfs een eed voor af.

ELEKTRIFICATIE ZORGT VOOR ONZEKERHEID
Er heerst toch wel consensus dat er geen silver bullet oplossing is. Dus is het onverstandig om voor één oplossing te kiezen zoals momenteel door de overheid lijkt te gebeuren met de inzet op elektrisch rijden, vindt Bart. “Het zorgt voor onzekerheden. We maken onszelf afhankelijk van andere, grote landen; denk aan de grondstoffen voor de batterijen. Bovendien vraagt het om grote investeringen in de infrastructuur waarvan we niet kunnen garanderen dat we daarmee onze doelen halen. En dat terwijl er oplossingen bestaan waarvoor we al een hele goede en bewezen infrastructuur hebben; die voor vloeibare en gasvormige brandstoffen.”

De huidige techniek van dieselmotoren is volgens Bart dusdanig hoogwaardig en schoon, dat het zonde is om die niet als aanvulling op de elektrische infrastructuur te gebruiken. “De moderne Euro 6-dieselmotoren voldoen aan de strengste eisen en liggen aantoonbaar onder de nieuwe wetgevingsnorm die uitgaat van Real Driving Emission (RDE).” Bart kijkt vooral naar de toepassing voor vrachtwagens en schepen, omdat elektrificatie daar het lastigst is.

DIESEL ‘REINIGT’
De keuze tussen diesel en benzine is volgens hem snel gemaakt. “Vrachtwagens zijn niet voor niets met dieselmotoren uitgerust; deze motoren zijn gewoonweg efficiënter dan benzinemotoren.” En dus geschikter voor het verminderen van de CO2-uitstoot. “In een recente modelstudie van Denso werden hybride dieselmotoren met hybride benzinemotoren vergeleken. De hybride dieselmotor zorgde voor een verlaging van de CO2-uitstoot met zo’n dertig procent, terwijl de hybride benzinemotor tot een procent of twintig kwam.” Een ander onderzoek toont aan dat dieselmotoren onder bepaalde omstandigheden de lucht zelfs schoner maken, vertelt Bart. “Dat geldt voor de nieuwste generatie dieselmotoren en op plekken en momenten waar(op) veel luchtverontreiniging is, zoals in Londen en München en tijdens spitstijden.”

ZELFONTBRANDERS VERBETEREN
Hernieuwbare brandstoffen spelen een belangrijke rol in het verlagen van de CO2-emissies in ‘oude’ motoren. “Het doel is om ook daar tot een zo laag mogelijke emissie te komen. De volgende stap is om de motoren nog schoner te maken dan ze al zijn. Daar is extra winst te halen omdat sommige brandstoffen van nature tot ultralage deeltjesuitstoot leiden. Dán kunnen we tot zero emission komen. Of in ieder geval zo laag, dat het bijna niet meer te meten is.” En precies dat is wat Bart met zijn initiatief aan het onderzoeken is. Hij onderzoekt hoe het zelfontbrandingsprincipe verbeterd kan worden, zodat deze op een ultraschone manier kan worden toegepast. Dat gaat de goede kant op. “We hebben manieren gevonden – combinaties van brandstof en het verbrandingsprincipe – waarbij de uitstoot van fijnstofdeeltjes op sommige apparatuur niet meer gemeten kan worden; zo minimaal is de uitstoot geworden. We zoeken nu ook manieren waarop de NOx nog verder naar beneden kan worden gebracht.” Als het zover is, kan een demonstrator worden opgezet. “Als dat allemaal succesvol blijkt, is het aan een commerciële partij om de toepassing op te pakken en te implementeren in het wagenpark. Dán kunnen we verschil gaan maken.”

SAMENWERKEN BELANGRIJK
Mede om die reden is het van groot belang dat partijen in de branche met elkaar samenwerken. Daarom is bijvoorbeeld ook DAF betrokken bij het onderzoek naar schone dieselmotoren. “Maar die motoren moeten straks ook geschikt zijn voor alle brandstoffen die op de markt (kunnen) komen. Daarom houden wij de ontwikkelingen goed in de gaten en werken we ook samen met ontwikkelaars van biobrandstoffen. Samen met hen onderzoeken we welke alternatieve brandstoffen écht verschil kunnen maken. Op de zeer lange termijn verwachten we e-fuels. Dat zijn voor een groot deel dezelfde als de huidige bio- fuels (methanol/ethanol, methaan, DME, OME). Daarnaast zullen we de advanced bio-fuels meenemen, die geen e-fuel broertje hebben. Denk aan HVO en Fame. Verder bezoek ik veel netwerkbijeenkomsten en ben ik bestuurslid bij Platform Duurzame Biobrandstoffen. Daar deel ik mijn kennis, maar doe ik vooral ook nieuwe kennis op.” Aanvullende informatie over het onderzoek leest u via https://www.tue.nl/en/research/research-groups/somers/

ZERO EMISSION LAB
is een onderzoekslaboratorium van TU Eindhoven waarin de Provincie Noord-Brabant, DAF, TNO, Shell en de TU Eindhoven samenwerken. Het centrale thema is onderzoek naar schone verbranding in dieselachtige motoren, met speciale aandacht voor geavanceerde (duurzame) bio-brandstoffen en zogeheten e-fuels.

 

 

inNOVE lezen

NOVE leden kunnen inNOVE magazine ook digitaal lezen op het ledennet. Of klik hier om direct naar inNOVE #1 2020 te gaan.