17 sep 2020

We hadden het kunnen weten, het woord zegt het immers al: verDUURzaming is niet goedkoop. Vlak voor het zomerreces werden we verblijd met rapporten en adviezen van het PBL, de SER en een discussie in de Tweede Kamer. Biomassa heeft afgedaan. In de slipstream deed een aantal NGO’s ook weer verwoede pogingen om de grijsgedraaide plaat van de palmolie voor brandstof af te spelen. Ditmaal niet omdat Nederland palmolie gebruikt voor biobrandstof (dat is ook niet zo), maar wel omdat het in Nederland gemaakt wordt.

Maar (duurzame) biomassa maakt wel een belangrijk onderdeel uit van het plan om de CO2-uitstoot van Nederland omlaag te brengen. Wat komt ervoor in de plaats? Kernenergie? Japan en Duitsland zworen het al af (waarschijnlijk ietsje te snel). Nederland wil de laatste actieve kerncentrale ook sluiten op termijn. Windmolens dan? Als het maar niet in mijn achtertuin is. Het verzet tegen windmolens op het land groeit. Op zee dan? Hinderlijk voor de scheepvaart en naar verluidt voor het leven in de zee. Zetten we alle daken vol met zonnepanelen? Kan op zich, maar levert uiteindelijk onvoldoende om aan de (stijgende) elektriciteitsvraag te voldoen. Maar om panelen te plaatsen wil het kabinet wel mensen met een eigen huis dwingen om geld te lenen, iets waar Vereniging Eigen Huis bepaald niet om staat te springen. O ja, de gaswinning bouwen we ook af (in plaats daarvan gaan we importeren vanuit Rusland). En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Over het feit dat we af moeten van fossiele energiebronnen om onze energievoorziening te verduurzamen is inmiddels het gros van de mensen het wel eens. Daarnaast willen we voor onze noodzakelijke energie niet afhankelijk zijn van enkele landen. Maar dan moeten we wel keuzes maken. Liefst voor langere tijd. Zodat bedrijven willen investeren in oplossingen. Maar met de huidige draaibewegingen die worden gemaakt bij overheid, kabinet en Kamer, krijgen steeds meer bedrijven huiver om hun kapitaal in Nederland aan te wenden. Kun je als investeerder beter naar Duitsland of Denemarken gaan.

Duurzame energie is niet pijnloos en al helemaal niet gratis. Tenminste, zeker niet gedurende de transitieperiode. Dan zijn technieken en netwerken nog niet uitontwikkeld en zijn de kosten relatief hoog. Maar de ene na de andere optie afschieten zonder met een vergelijkbaar alternatief te komen is geen optie.

Sterker nog: we zouden er beter aan doen om alle opties open te houden. Dat geldt ook voor brandstoffen. De overheid lijkt te mikken op een zilveren kogel: elektrisch vervoer, dat is het helemaal, zelfs voor schepen. Maar daarmee worden kansrijke alternatieven zoals bijvoorbeeld E-fuels al bij voorbaat uitgesloten. Niet verstandig. Ook waterstof voor personenauto’s wordt al bij voorbaat kansloos geacht. ‘De productie van waterstof is niet efficiënt’, heet het dan. Alsof dat een berijder van een voertuig iets kan schelen, als hij weet dat hij met vijf minuten tanken weer achthonderd kilometer kan rijden.

Ondertussen werkt de brandstofhandel nijver door om gestelde milieudoelstellingen te bereiken, voor een groot deel middels bijmenging, maar ook via bijvoorbeeld groengas. In 2019 werd ruim voldoende hernieuwbare energie geleverd door de brandstofleveranciers in Nederland, in totaal werd de uitstoot van één kolencentrale voorkomen. Het was dan ook een klap in het gezicht voor diezelfde brandstofhandel toen de staatsecretaris Van Veldhoven aan de Kamer bekendmaakte dat het toezicht op de sector versterkt moet worden, want de kans op frauduleus handelen is aanwezig (gebaseerd om een steekproef van n=1).

De branche gaat echter door met het aanbieden van alle alternatieven, ook voor mensen met een kleine portemonnee, die misgrijpen bij vorstelijke subsidies van vierduizend euro voor een nieuwe auto.

Daarom is het thema van deze inNOVE ook ‘Kans’ in plaats van ‘Belemmering’. Denken buiten de erfgrenzen van je eigen fysieke locatie, denken in een andere organisatievorm, denken in andere businessmodellen, dat is van belang voor een gezonde toekomst.

Erik de Vries, Directeur NOVE
inNOVE #3 2020